Aşağıdaki video linkinde bizlere Kenan Işık güzel bir nükte verdi. Bizde kendi konumuzla bu videodakileri birleştirdik.
Evet insan duyguları adeta sınırsız derecede vardır. Bu duygular gün içinde gelişen olaylara göre açığa çıkar. Lakin bazen ifade etmede zorlandığımız da olur. Çünkü duygular sadece bir duygu olarak değil; bazen karışım olarak da ortaya çıkar. Böyle durumlarda da dilin zenginliği önem arz eder.
Yukarıdaki videoyu izlediğinizde göreceksiniz. Kenan Işık üzüntü kelimesinin her şeyde aynı olarak kullanıldığından bahsediyor. Yani karışım olan duygulara sade bir ad veriyoruz. Bu da ister istemez duyguları tanımlamada çok yetersiz kalıyor. Bizde bu kelimelerden hareketle “üzüntü” duygumuza zenginlik katmak için kısa bir izah yaptık.
Şöyle ki:
müteessir kelime olarak “etkilen” demek. Teessür kelimesinden türemiştir.
teessür “etkilenme, birisinin tesirinde kalma” demektir. Acıklı, üzücü bir olaydan kişinin etkilenmesi söz konusudur. Yani kişinin kendi iç duygusu değil; dış etkenlerden gelen bir olay üzüntü meydana getirmiştir.
gam “gizlenmek, karamsarlanmak, kederlenmek” demektir.
Bir üzücü durum kişide söz konusu. Bu hal kişinin kendi dünyasında biriktirdiği, sakladığı sırlardan, evham ve zanlardam, düşünceler toplamında gelen verilerin bir bütününün negatif bir toplamıdır. Ortaya çıkması kişide uzun vadede oluşmuş deneyimlerin ani belirmesidir. Birden değildir.
keder “sıkıntı, bunalma” demektir. Kadar, kader, kadir gibi kelimelerde de bu keder ile bağlantılıdır.
İşin içinde kader sana kadarını yani nasibini verirken, kişiyi bazen çok zorlar. İmtihan eder. Kişi de bu zorluk karşısında kederlenir.
yeis “umutsuzluk, vazgeçme” demektir.
Pes etmiş, vazgeçmiş, bırakmış kişinin ruh halinin çok kötü gözükmesidir. Kişi burada çok üzüntülüdür. Çünkü ümidini yitirmiştir.
hüzün “üzüntü” demek. Mahzun, hazin gibi kelimelerde ilişkilidir.
Biz bunu üzüntüyü eğitimlerde işliyoruz. Bir üzüntü duygusuna mutluluk ve ümit kattık mı hüzne dönüşür. Birisi üzgündür. Çok sevdiği yakınını kaybetmiştir. Ama o kişi bu üzüntüye bu dünyanın kısalığını, cenneti, ebediyeti ve bir gün kavuşmayı katarsa, ister istemez o bireyde bir umut, bir mutluluk oluşacaktır. Ve o da tatlı bir hüzne dönüşecektir. Hem ayrılıktan dolayı ağlayıp içi sızlayacak, hem de takılmamak gerektiğini, zamanın hızla aktığını, sorumlulukları olduğunu hatırlayıp hayatına devam edecektir. Bu da o kişide ne zaman sevdiğine düşünse isyan duygusu oluşmadan bir hüzün duygusunu o anda oluşturup, güzel halleri o şahısta yaşatacaktır.
elem “acı, ağrı” anlamına gelir.
Birey fiziksel değil; ama psikolojik negatif olaylardan elemlenir. İçinde bir ağır sancı vardır. O da üzüntü duygusunu aktive eder. Bu üzüntü durumları ihanet, sevdiklerinden beklemediğin davranışların olması, sevdiğin birisinin çektiği acıları gündemine alma, maddi ve manevi kayıplar gibi sebeplerle açığa çıkabilir.
Izdırap “çarpışma, iç çatışma ve sıkıntı içinde olma” anlamlarına gelir.
Bir kişi iç dünyasında zıtlıkları yaşıyorsa, vicdan muhasebesini yapıyorsa, kararsızsa, iyi ile kötü ses birbirine karışmışsa, alınan karardan eminlik yoksa, o zaman bu ızdırap ortaya çıkar.
İşte bunun gibi belki üzüntüyü ifade eden bilmediğimiz ya da aklımıza gelmeyen birçok kelime daha vardır. Kim bilir! Ama bildikçe aradaki farkların hangi duyguları da ortaya çıkardığı da belli oluyor. Zenginlik ne kadar güzel bir şeydir.
