İçtenlik, anlatılmak istenilenin ben dili ile dürüstlükle, açık sözle ifade edilmesidir. İçte olanın dışa olduğu gibi aktarılması, iç dünyayı paylaşmaktır.
Doğan Cüceloğlu’nun deyimiyle içtenlik; kendini açmak, eski önemli olayları anlatmak olarak değil, içinde bulunulan zaman süresi içinde, duygu ve düşünceleri paylaşmak olarak anlaşılmalıdır.
Fakat burada karıştırılmaması gereken kavramlar vardır:
Yanlış tanımların farkına varma:
1) İçtenlik, dobralık ve patavatsızlık demek değildir.
İçte olanın dışa olduğu gibi aktarılması patavatsızlık ve dobralığı akla getirebilir fakat içtenlik kavramı ile bu kavramlar bir değildir.
Evet, patavatsızlık ve dobralık da içte olanın dışarıya olduğu gibi aktarılmasıdır. Fakat patavatsızlık ve dobralık; anlattıklarının ne gibi sonuçlar doğuracağını düşünmeden saygısızca iletişim kurmaktır. İçtenlik ise kişinin kendisini kabul etmesiyle ortaya çıkan bir karakter özelliğidir. Kendini kabul eden, kendini tanıyandır. Egosundan gelen isteklerinin ve beklentilerinin farkındadır ve bunları dönüştürmeye de açıktır. Dönüşüm yaşandıkça ilişkilerinde içtenlik ortaya çıkar. Kendi sınırlarının farkına varıp diğer insanların da sınırlarının olduğunun bilincine varır ve neticesinde biz bilincine ulaşarak saygı çerçevesi içinde iletişim kurar. Yani içtenlik(samimiyet); biz bilincini, açık sözlülüğü, dürüstlüğü, saygıyı ve ben dilini içerir.
2) İçtenlik (samimiyet), laubalilik ve yılışıklık değildir.
Laubalilik çekinmeden saygısızca hareket etmek ve iletişim kurmaktır. Özellikle samimiyet kavramı ile laubalilik karıştırılır. Hâlbuki samimiyet ile içtenlik aynı kavramlardır ve içtenlik anlattığımız gibi sınırların farkında olup biz bilincini yaşamaktır.
3) İçtenlik, güçsüzlük veya kullanılmak demek değildir.
İçtenlik iç dünyanın paylaşımıdır ve içten olan biri zaaflarını da konu açıldığında dile getirebilir. Fakat bu güçsüzlük veya kullanılmaya açık olmak demek değildir. Aksine kendini olduğu gibi dile getirebilen her şeyden önce özgüven sahibidir.
İçtenliğin bireylerarası iletişimdeki önemi:
– Güvenin gelişmesini sağlar. İçtenlikle iletişim kuran kişi dürüstlükle konuştuğu için karşı tarafa güven verir. Güven, sağlıklı ilişkiler ve iletişim için gerekli, önemli bir değerdir. Güven sayesinde karşı taraf da içtenlikle iletişim kurmaya başlar. Böylelikle her iki taraf da iç dünyalarını paylaşmaya başlar ve bu da dostluğun, sevginin, sağlıklı bir ilişkinin doğmasına yol açar.
– Yanlış anlaşılmayı büyük ölçüde önler. İçten olan insan kendini karşı tarafa rahatlıkla ve doğru ifade edebildiği için karşısındaki kişi tarafından yanlış anlaşılma riski azalır. Eleştirilse dahi savunmaya geçmeden yine içtenlikle eleştiriye karşı cevap verir, kendini bu konuda ifade eder.
– Kendini doğru ifade etmeyi sağlar. Bu sayede kişi kendiliğinden kendini ifade edememenin verdiği sıkıntılardan, suçluluk duygusundan kurtulmuş olur. Kendisiyle ilişkisinin gelişmesinin yanı sıra doğru ifade ile karşısındaki kişi tarafından yanlış anlaşılma riski de azalır.
– Üzüntü ve sıkıntıyı giderir. İlişkilerimizde bizi üzen hususlardan biri de ifade edemediklerimiz değil midir? İçten olan biri duygularını rahatlıkla ifade edebildiği için gönül rahatlığına kavuşur.
