Korkar gölgesinden kimileri. Dans eder kimileri de gölgesiyle. Işığın ve karanlığın olduğu her boyutta, gölgeler de kaçınılmaz yansır önümüze. Bedene misafir olan her ruhun, bu âlemde varlık bulur gölgesi.
Işığa her ne engel teşkil ediyorsa… Işığın olduğu yerde her varlık, gölgesini de var eder nihayetinde. Işığın dokunamadığı yere düşer gölgesi varlığın. Işığın önüne engel olan her varlığın, yere düşen yansıması olur tüm gölgeler.
“Hayat gelip geçen bir gölgedir.” Der William Shakespeare. Sizler dans eder misiniz peki gölgenizle? İnsanın ruhuna keşfe koyulan Carl Gustav Jung, insanın karanlık tarafı olarak tanımlar “gölge” kavramını. Jung’a göre insanlar başkalarıyla olan iletişiminde “persona” olarak tanımladığı kendisini yansıtmayan türlü maskeler takınır. İnsanın gölge yanı ise maskelerinin altında yatan engellenmiş ya da bastırılmış olan yanını temsil eder. Jung’a göre insanlar kaçındığı, görmek istemediği ya da kabullenmediği yanlarını gölgelerine yükler. Ona göre her insanın var olan gölge yanı yaşamında ne kadar az somutlaşıyorsa, o kadar da karanlıktır. Jung insanın iyi olabilmesinin temelinde, kötülüğe dair potansiyelinin farkındalığının yattığını savunmuştur. Denilebilir ki gölgeleriyle dans edenler, karanlık yanlarını bilen ve hükmedenlerdir. Johan Kaspar Lavater ise gölgenin ruhun izlerini taşıdığına inanır ve ruhun gizemlerine ulaşmak isteyenler için gölgelerin sözcüklerden daha fazla anlam taşıdığına vurgu yapmıştır. Nice sanat eserlerine metaforla işlenmiştir gölgeler. Nice sahnelerde oynatılmıştır gölge oyunları, taşıdığı derin anlamlarıyla tarih boyunca.
Bu âlemin gölgeler dünyası olduğunu dile getiren Mevlânâ, âlemi ve âlemdeki varlıkları gölge varlıklar olarak betimler şiirlerinde. Mevlânâ’ya göre insanların bazıları bu âlemde gölge varlık olan nesnelerin peşinde, bazılarıysa gölge varlığın daha üstün olanın gölgesi olduğunun farkındalığında yol alır. Mevlânâ ve İbnü’l Arabî’ye göre âlemi görünür kılan NUR’dur, NUR’un kaynağı ise Yüce Yaratıcı. Işığa engel olmayıp kendi ışığınızı parlattıkça, kaybolur gölgelerinizin karanlığı önünüzde.
İnsan yaratılışın tüm sırlarını özünde taşıyan ve yansıtan bir ayna misali. Perdelerini yırtıp attığında aynada kendini görür insan. Gölgesinde kendinin yansımasını gören göz, ışığa nasıl engel olabildiğine de tanık olur. Gölgenizle dans etmeye ne dersiniz o vakit? Sorumluluk almaktan kaçındıklarınıza tutunan parçanızdır gölgeniz. Özünüzde var olan ışığı parlattıkça gölgeleriniz kaybolur. Işığın sayesinde görünür olur gölgeler, sen ışığa engelsen eğer. Kaldırın tüm engelleri ki, kaybolsun gölgeler önünüzde. Işığa ne denli engelse varlığın, gölgenle karşılaşman kaçınılmazdır. Düş ile gerçeğin ötesinde, aslolan ile yansıyanın ötesinde, görünen ile görünmeyenin ötesinde bir yerlerde var olur gölge. İnsanın ışıkla olan dansı, gölgesini var eder ya da yok eder nihayetinde. Kendine söylediğin tüm yalanlardan özgürleşirsen, hükmedersin gölgede kalan yanına da cesaretle.
O vakit dans et gölgenle, ruhunun gizemlerini keşfe çık özgürce. O vakit özgürleş tüm gölge yanlarından, parlat özünde olan ışığını sonsuz sevgiyle.
Bütün sıfatlarımızdan arındığımızda
Geriye sadece öz benliğimiz kalır avuçlarımızda
Ezelden bugüne yaşanmışlıklarımızla
Ruhumuzun kazanımlarıyla nice yollar çıkar karşımıza
Kimileri ayna olur ruhumuza yolculuğumuzda
Kimileri fener, kimileriyse yalnızca gölge
İşler hayatın inceden inceye şaşmaz yasası
Serilir önümüze tüm gerçekliğiyle bu âlemin gölge oyunları
Her deneyim birer öğretidir bizlere
Her birimizi yolumuzda tutmak gayesiyle
Vadesi şaşmaz yaşamın, özgür irade yasasıyla
Dualite bu âlemin vazgeçilmez sınavı
Yolculuğu nereye varır bilmez belki insan
Sezgileri ise sadık rehberi yolunda her an
Kimlerin yanından geçip gideceğimizi
Kimlerle gönül dostluğu kurup
Kime uzak ya da kime yakın olacağımızı fısıldar sezgilerimiz
Kulak verip dinlersek, en sadık yoldaşımız olur yüksek benliğimiz
Bize yaşam vaadimizi hatırlatır her defasında
Her insan birbirine ayna olur vakitlice
O aynada kendinde olanı görür insan
Gölgesiyle dans eden, korkmaz karanlık olandan
Yaşamda varoluş amacını hatırlayan
Tutunmadan bu âlemde gölgelere
Işığıyla yürür yolunda özgürce
O vakit yüzleşin gölge olan yanınızla bir an evvel
Kaçındıklarınız neler?
Nelere tutunuyorsunuz bu âlemde?
Yoksa gölgenizden korkuyor musunuz?
Ne dersiniz dans etmeye gölgenizle
Ne dersiniz ruhunuzun gizemlerini keşfetmeye
Işığınıza sahip çıkın ve aydınlatın yaşam sahnesini sevgiyle!
Kaynaklar
- Ayar Vargün S.Ç. Mevlânâ’nın Divân-ı Kebîr’inde Gölge Metaforu. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi The Journal of International Social Sciences Cilt: 30, Sayı: 2, Sayfa: 133-142, TEMMUZ – 2020.
- Stoichita, V. I. (2006). Gölgenin Kısa Tarihi. Dost Kitabevi. Çev: Bilge Aydın. Ankara.
- Jung, C. G. (2015). Dört Arketipler. (5. Baskı). Metis Yayınları. Çev: Zehra Aksu Yılmazer. İstanbul.
