Antik Mısır uygarlığında, rüyaların, öte alemle iletişim kurma aracı sayılması, ruhun bedenden ayrı bilinerek, onun bir yaşantısı olduğuna inanılması ile ilişkilidir. Böylece ruh dolaşır, geleceği tahmin etmektedir ve hastalıkları da teşhis ederek, gerçeğin uzantısı sayılan rüyalar aracılığı ile mesajlarını yakalar. 12. hanedan’a (M.Ö. 2000-1800) ait olan ve bir papirüs üzerine yazılmış bilinen en eski tarihli Rüya Papirüsü, British Museum’da bulunmaktadır. Geçmişte rüyaların tabiri, insanlarla, yönetimler üzerinde güçlü bir rol oynamıştır.
Antik Mısırlılar, rahatsızlıkların giderilmesi, devlet kararlarının alınması, tapınak inşası veya bir savaşın zamanı gibi olayların düzenlenmesinde rüya mesajlarını kullanmışlardı. Birçok farklı rüya türünün anlamı üzerine kurulu bir “Rüya Kitabı” na sahiplerdi.
Rahipleri sıklıkla rüya çevirmenliği yaparak, rüyaya yatma tekniğinin babaları kabul edilirdi. Bir Mısırlı sorun yaşadığında, bir tapınakta, yağların, tütsülerin uyku veren aromaları içinde uyur, belli yiyecekler yerdi, sonra rahip o gecenin rüyalarını yorumlar, düşlerin çoğu, geleceğin ilahi tahminleri kabul edilirdi. Tanrılar tarafından yaklaştırılan felaketlerden ya da, güzelliklerden haber verebilecek mesajlar rüyalarda aranırdı, bu nedenle, rüyaların önemini anlamak, kültürlerinin bir parçasıydı.
Rüyaların, öte alemlere pencere açtığına, yaşayanların, ölenlerin faaliyetlerini rüyalarla görebildiğine inanılırdı. Orta Doğu antik kültürlerinde kehanet rüyaları genellikle diğer kehanet araçlarıyla (hayvan kurban etme gibi) ve hastaları iyileştirme çabalarıyla birleştirilirdi. Rüya görme çabalarına ayinler veya adak kurbanlar eşlik ederken, bir tedavi sunacak olan tanrının ortaya çıkmasını bekleyerek uyudular.
Eski Mısır Rüya Papirüsü, bazen II. Ramses’in erken dönemine de tarihlenmektedir. Krallar Vadisi’nin yakınlarındaki Deir el-Medine’deki mezarlıkta bulunmuştur.
Asıl sahibinin kim olduğu belirsizdir, fakat yazarı Qeniherkhepshef’in eline önceden geçmiş de olabilir. Yazar, papirüsün diğer tarafında, Hz. Yusuf’a gördüğü rüyaları tabir ettiren ve Yahudilerin Mısır’dan İsrail’e göç etmelerine neden olan II. Ramses’in hükümranlığı elinde bulundurduğu (MÖ 1279-1213) yılları arasında geçen Kadeş Savaşı hakkında bir şiir kopyalamıştır. Kadeş Savaşı, Hitit kralı II. Muvatallis ve Mısır firavunu II. Ramses önderliğinde, Hitit ve Mısır ordusu arasında geçmiş, Hititlerin ordusuna karşı başarı kazanılmıştır. Anlaşmazlıklar II. Ramses’in, III. Hattuşili ile imzaladığı Kadeş Anlaşması ile sonuçlanmıştır.
Yakup Peygamberin oğlu Hz.Yusuf, geleceği rüyalarında gören Firavun II. Ramses’in, 7 yıl bolluk ve 7 kıtlığı öngören rüyasını yorumlar. Bu rüya, Mısır’ın felaketi engelleyerek, yükselmesine katkıda bulunmuştur. Yusuf suresinde yer alan Yusuf (A.S), ile ilgili rüya anlatımları ayetlerde sırası ile şöyle buyurulur:
”Babacığım, gerçekten ben on bir yıldız, güneş ve ay gördüm. Onları bana secde eder gördüm.”
”Böylece, Rabbin seni seçecek ve sözlerin tevilini (yorumunu) sana öğretecek.”
”Ve onunla beraber iki genç erkek de zindana girdi. İkisinden biri şöyle dedi: Muhakkak ki; ben kendimi (rüyamda) üzüm sıkarken görüyorum. Ve diğeri şöyle dedi: Gerçekten ben kendimi başımın üstünde ekmek taşırken görüyorum. Kuşlar ondan yiyorlar. Bize (yorumunu) haber ver.”
”Ey zindan arkadaşlarım! Bu durumda sizin ikinizden biri, bundan sonra efendisine şarap sunacak, fakat diğeri asılacak. Böylece kuşlar onun başından yiyecek.”
”Ve Firavun şöyle dedi: “Gerçekten ben, yedi zayıf ineğin, yedi semiz ineği yediğini görüyorum. Ve yedi yeşil başak, diğerlerini de kurumuş görüyorum. Ey (kavmin) ileri gelenleri! Şayet siz tabir edenlerseniz, bana rüyamı yorumlayın.”
”Yedi yıl eskisi gibi ekin ekin. Böylece yediğiniz az bir kısmı hariç, hasat ettiklerinizi başağında bırakın.”
”Bir süre sonra, bunun arkasından 7 kıtlık yılı gelecek. Biriktirdiklerinizden az bir kısmı hariç daha önce onlar için sakladıklarınızı yiyecekler.”
”Bundan sonra içinde insanlara bol mahsul olan bir yıl gelecek ve o yıl da meyvelerin suyunu sıkacaklar.”
Papirüsün Rüya Yorumları
Rüya Papirüsü, daha sonraları katip Qeniherkhepshef’in genç karısının ikinci kocası Khaemamen’e ve daha sonra oğlu Amennakt’a geçmiş, ikisi de adlarını papirüse eklemişlerdir. Bir kopyası, Ramses II’nin halefi Merenptah (M.Ö. 1224-1214) döneminde yazılmıştır.
Papirüsün her sayfasında dikey hiyerarşik işaretler sütunu bulunur “eğer bir insan, şu rüyayı görürse” yazar, her yatay çizgi bir rüyayı tanımlar, ardından ‘iyi’ veya ‘kötü’ buluntusu ve yorumlamaları eklenir. Metin ilk önce iyi rüyaları, sonra da kötüleri listeler. ‘Kötü’ kelimesi kırmızıyla yazılıdır.
Örneğin:
Bir çiçek, refah ile ilişkilendirilir.
Bir nehire dalmak, yüzmek, veya suya dalış, ya da giysilerini yırtmanın anlamı tüm hastalıklardan kurtulmaktır,
Kendisini ölü görürse veya yaşlı bir adamı gömüyorsa uzun yaşayacaktır.
Süt içiyorsa güç kazanır.
Bir suyun akışını yönlendiriyorsa büyük refaha kavuşacaktır.
Kan içtiğini görürse, düşmanlarının sonunu getirecektir.
Eğer eski kutsal bir papirüsten yüksek sesle pasaj okuyorsa, egemenliğini olumlu biçimde kuracaktır.
Kendisini bir bitki yetiştirirken görürse; refah ile kutsanacaktır.
Ay’ı seyrediyorsa veya su kabağı dikiyorsa, İlahi Güçler tarafından yardıma layık olacağına inanmalıdır.
Eğer, kendini pencereden dışarı bakarken rüyada görürse; bu onun sesli ağlayacağı ve duyulacağı anlamındadır.
Kendini içerken görürse acı çekeceği anlamına gelir.
Yılan tarafından ısırılmak dedikodudur.
Aynaya bakan, eşi tarafından ihanete uğrayacaktır.
Kendini rüya içinde bir rüyada görenin, yatağı ateşte yanacak, belki eşini kovmak zorunda kalacaktır.
Bir dikenin kendisine battığını görürse; yalanlarının başını belaya sokacağını bilmelidir.
Biri, kendisini saçını keserken görürse, evinde bir kayıp yaşayacağı anlamına gelir.
Bir köpek tarafından ısırıldığını gören, üzerinde karanlık büyü olduğunu bilecektir
Eğer bir salatalık yiyiyorsa, sözleri başkasına zarar verecektir.
Kendisini yazarken gören İlahi güçlerin öfkesiyle yüzleşir.
Rüyada ateşte yanarken kendisini görmek, eşi ile kavga edeceğine işarettir.
Bir kuyuya bakmak, hapse mahkum edilmektir.
Ateşten bir parça yanan odunu alıp dışarı fırlatmak, fazlaca ağrı çekileceğine işarettir.
Bir odun parçasını alıp yanan ateşe attığını görenin bu rüyası ise, evinde acı yaşanacağını bildirmektedir.
100 üzerinde aktivite içeren rüya, Rüya Papirüsüne kaydedilmiştir. Bunlar, ortalama insanın sık görebileceği türdendir. Papirüs, bir zamanlar mutlaka ki, daha geniş bir arşivin parçasıydı.
British Museum’un internet linkinde, papirüsün bağışlayıcıları; Lady Edith Chester Beatty ve Sir Alfred Chester Beatty ünvanlı, 1930 yılı kayıtlı papirüsün bir kısmı görünmektedir.
https://www.britishmuseum.org/collection/object/Y_EA10683-3
https://www.britishmuseum.org/collection/object/Y_EA10686-2
