Şamanlar haricindeki Maya şifacılığı ampirik özelliktedir. Ampirik dememin sebebi, tanımında insan zihninde doğuştan bir bilgi olmadığı, adeta beyaz bir sayfayla dünyaya gelindiği, insan bilgisinin kaynağının deneyimlerle temellenen bilgiler olduğu ifade edildiği içindir. Ampirizme benzer bulduğum husus, bir Şifacı’nın hocalarından öğrendiği bilgileri kendi deneyimleriyle pekiştirerek ilerlemesidir. Bir Şifacı’yı diğerinden ayıran, daha etkin yapan, ampirik yol alış sürecinde ne kadar deneyim kazandığı ne kadar gelişim gösterdiğidir.
Öte yandan bu şifacılık derin bir spiritüalizm taşır. Spiritüalite terimiyle kastım ise Şifacı’nın hem kendi ruhsal nitelikleri hem de ruhsal enerjilerden aldığı destektir; bu ruhsal öğeler şifanın gücünü belirleyecektir. Ruhsal rehberliğin öğretisinde yetişen bir Şifacı “Sastun” denilen özel kristalleri aracılığıyla Nagual’lerinin rehberliğini alabilir.
Günümüzde toplumlarına modern tıbbın katılmasıyla Maya şifacılığında geçmişten farklı olarak yeni komponentler bulunabiliyor. Mesela dualara, masaja, terleme odalarına, ‘sihirli’ tabir edilen özel tekniklere ve ritüellere artık çağdaş tıptan öğrenilen kimi şeyleri ekleyen Şifacılara da rastlamak mümkün.
Bir Maya Şifacısı hem doktor hem psikiyatrist hem de rahip gibi anlaşılabilir ve hem ampirik hem de “sihirli” dedikleri çalışmaların bütünü tedavisinin temelini oluşturur. Zihinsel, bedensel, ruhsal bedenlerin kendi içlerindeki ve aralarındaki dengenin yeniden tesisi amacıyla çeşitli bilgileri birlikte kullanarak iyileştirme uygulamalarını belirler.
Maya şifacılığında ebelerin rolüne de bu bağlamda değinmek doğru olacaktır. Ebelik, Maya Şamanizm’inde doğuma giden yolda anneye yoldaşlık etme sanatı ve çalışmasıdır. Sokrates’in, annesinin mesleği olan ebelikten hareketle ‘Ebelik Metodu’ diye adlandırdığı, sonradan kendi adıyla anılır hale gelen sohbet türü, Maya ebelerinin anne ile ilişkilerini çok iyi tanımlar gerçekten. Sonradan ‘Sokrat Metodu’ denilen şey, temelde yeni bir şey öğretmemeye, sadece bilinenleri anımsatarak hakikati tekrar buldurmaya verilen isim olduğu için, Maya ebelerinin görevi hamilelikte başlar. Anne adayına kendi bedeninin gerçeklerini keşfetmesinde, dişil gücü anlamasında hocalık ederek yardıma başlarlar.
‘Sokrat metodu’ benzetmesiyle devam edersek, bir kadın bedenini, aylık düzenli kanama düzenini, doğumun nasıl olduğunu, doğumun vücudun normal bir işlevi olduğunu, (hatta bebek de nasıl doğacağını) bilmektedir. Bu iç bilgileri yararlı biçimde bilinç düzeyine çıkaracak olan ebedir. Hamilelik sürecinde anne adayının doğuma zihnen, bedenen, ruhen hazırlanmasına, korkuları varsa bunları atmasına yardımcı olmakla yükümlüdür. Bu anlamda ebelik Mayalar için şamanik bir görevdir.
Mayaların fiziksel dünyanın ötesinde olan, gözle görülemeyen fizik-ötesi âleme bilinçli biçimde katılma yöntemi olan şaman yolculukları şeklinde algılanır gebelik süreci. Ebe ile yapılan sohbetlerde anne adayı kendi derin bilinç dünyasına seyahat eder. Hem şüpheleri, endişeleri, korkularıyla yüzleşir, hem de kendi gücüyle tanışır. Bu bireysel ‘alt Dünya’yı keşfedişine Ebe rehberlik eder. Fiziksel dünyada anneliğe hazırlanma amaçlı pek çok çalışmalar yaparlar çünkü annelik önemi yüksek, kutsal ve değerli bir hediyedir.
Günümüz Batı dünyasında ise anneliğe hazırlık adeta risklerle dolu bir korku sürecine dönüşmüştür. Annenin duygu durumu değil, zihni meşgul edilmekte, hatta taciz edilmektedir. Gebe kadınlar kendi derinliklerinde taşıdıkları bilgilere ulaşmaktan uzak tutulur; onlarca testten geçirilerek, çeşitli riskler anlatılarak, güvenecekleri tek şeyin doktorları olduğu kanısıyla ve türlü çeşitli korkularla doldurulabilmekte ve bu, kadın ve ana kimliğinde derin yaralar oluşmaktadır. Maya Şamanizm’inde ebeliğin anlamı ve önemi, ‘yaralı dişil ’in oluşmasına fırsat vermeyecek destekte yatmaktadır. Anne adayının her anlamda şifalanması doğumu şifalı kılacaktır. Olası zorlukları fizik-ötesi bir derin âlemin bilgeliği ile çözümlemeyi sağlayan tekniklerle ruhsal seviyede şifalananların gebelik sürecini Ebe’nin rehberliğinde yapılan bir gerçek-hayat şaman yolculuğu şeklinde anlayabiliriz…
Tüm insanlarda doğum anında devasa travmalar oluşuyor. Maya Şamanlarının doğum anındaki desteği bu travmayı büyük ölçüde ortadan kaldırıyor anladığım kadarıyla…
Evet ve çok değerli bir hayat olgusu, doğum sevgili Murat Tali. Anneye de, bebeğe de, travma değil, yaşam sevinciyle doğum bahşetmek çok önemli bir sorumluluk Maya şamanizminde <3