Kendimizi, olguları, doğayı, olup biteni ve tanıklığını yaptığımız tüm varlıkları anlamak, zihinsel bir süreç anlamında ele alınmalıdır. Kendi hakkımızda bilgi edinmek ve kendi hakkımızda bir şeyler öğrenebilmek çok farklı bir şeydir. Çünkü kendi hakkımızda bir dizi uğraş sonucunda elde ettiğimiz bütün bilgiler yumağı daima geçmişe ait olan bilgilerdir. Bu anlamıyla da, geçmişin yüküyle uğraşarak zihnimizi sürekli yaşadığımız olumlu ve olumsuz sonuçlarla meşgul edeceğiz ve hüzünlü bir zihin durumunu yaşamış olacağız.
Gerçek olan şu ki, bir şeyi anlamak için mutlaka onunla yaşamamız ve de onu gözlemlememiz gerekir. Çünkü ona ait olan bütün gözlemlerimiz sonucunda onun gerçek doğasını, onun karakteristik yapısını, onun doğal olan ve doğal olmayan hareketlerini yakından tanımamız gerekecektir.
Hiç kendinizle doğrudan yaşamayı denediniz mi? Denerseniz göreceksiniz ki, kendinizin hiç de sandığınız gibi durağan bir halde olmadığınızı, sürekli taze, canlı ve değişken bir varlık olduğunuzu anlama bilgisini kazanmış olacaksınız. Bu durum doğal olarak, canlı bir varlıkla birlikte yaşamanız için zihnizinde canlı olmasını gerektiriyor.
Kendimizi anlamak için ayrıca alçak gönüllü olmalıyız, çünkü buna mutlak ihtiyacımız vardır. Bu durum karşısında da eğer, işe kendimi tanıyorum diyerek başlarsanız, kendiniz hakkında yeni şeyler öğrenmeyi zaten bırakmışsınızdır demektir. Veya bakmama gerek yok, zaten kendi hakkımda öğreneceğim pek de bir şeyler yok, çünkü ben bir hatıralar, fikirler, deneyimler ve gelenekler toplamıyım derseniz, o zamanda kendinizle ilgili gerçekleri öğrenmeyi bırakmış olursunuz. Farkına varmadan aslında kendinizi şartlandırmış olursunuz.
Kendinize ilk sormanız gereken soru ise şartlandırmalardan nasıl kurtulabilirim sorusunu sormanız gerekir. Şartlandırmadan mutlaka kurtulmalıyım derseniz, bir başka şartlandırma türünün tuzağına düşebilme ihtimali sizi bekliyor.
O halde her iki durumunda ötesinde, öncelikli olarak an‘da kalmayı başardığınızda ve her an‘ın bir yenilik olduğunu kavradığınızda, her an‘ın mutlaka değişken ve tanıklığınızda yeni şeylerle karşılaşacağınız için an‘da kalmayı öncelikli olarak başarmanız da size en doğru faydayı sağlayacaktır. An’da kalmakla farkındalığınız sizin ne olduğunuzu, nasıl davranmanız gerektiğinin bilgisini size kesin bir şekilde ulaşacaktır…
