Sağlık ve iyi oluşun tüm yönlerini kapsayan bir tanımlamadır esenlik (zindelik) kavramı. “Kişinin fiziksel, zihinsel ve manevi iyi oluş halinin birbiriyle uyum ve denge içinde yaşam kalitesinin yükseltilmesi süreci” olarak tanımlanmaktadır. Gelişmiş bir fiziksel, psikolojik ve ruhsal sağlık hali için bilinçli ve kararlı bir yaklaşım sergilemeyi gerektirir.
Esenlik dolu bir yaşam; hayatı deneyimlerken karşımıza çıkan en iyi fırsatlara izin veren bir varoluş hali sergilememizi sağlar. Kendimiz ve başkaları için en iyi olanı anlamamıza yardımcı olur. Sürekli değişim halinde olan sağlığımızı, böyle bir yaşam tarzıyla dengede tutma şansımız artar. Sağlıklı olmak amacıyla sorumluluk üstlenmiş oluruz böylece. Yaşama arzumuzu besler. Seçimlerimizi zenginleştirir. Yaşamın akışına kapılmadan, her anıyla duyumsayarak yaşamamıza davette bulunur esenlik.
Her boyutuyla esenliği hayatımıza katmalıyız. O vakit fiziksel, spiritüel, psikolojik, sosyal, duygusal ve entelektüel anlamda daha dengeli bir yaşam alanımız olur.
Fiziksel boyutta esenliği yaşantımıza davet etmek istiyorsak, sağlıklı yaşama dair olumlu ve sürdürülebilir alışkanlıklar edinmeliyiz. Ve bu alışkanlıklarda ustalık kazanmalıyız. Hayatımızın her alanında sağlıklı kararlar vermeli ve kararlılıkla uygulamalıyız. Olumlu sağlık algısı geliştirmeli, fiziksel anlamda olumlu bir imaj sergilemeliyiz. Böylece kendimizi fiziksel anlamda daha sağlıklı hisseder ve esenliği yaşantımıza kabul ederiz.
Manevi boyutta esenliği yaşantımıza davet etmek istiyorsak, yaşamın anlamını her an sorgulayabilmeli ve farkındalığımızı geliştirmeliyiz. Evrendeki bütünlüğe ve birliğe olan inancımızı daima güçlü tutmayı başarmalıyız. Anlamlandırdığımız yaşamı, prensiplerimiz rehberliğinde düzen içinde yaşamalı, yaşamın bütününe ve her anına duyarlı hareket etmeliyiz. İşte o vakit manevi boyutta esenliği yaşantımıza kabul ederiz.
Psikolojik boyutta esenliği yaşantımıza davet etmek istiyorsak, karşılaştığımız her olay ya da koşulların bize ne öğretmek istediğini sorgulayabilmeliyiz. Yaşantımızda daha esnek, tutarlı, kontrollü, iyimser, ruhsal ve fiziksel zindelikte olmalıyız ki esenliği yaşantımıza kabul edebilelim.
Sosyal boyutta esenliği yaşantımıza davet etmek istiyorsak, yakın ve uzak çevremizin sevgi, saygı ve kabulüne kucak açmalı, ilişkilerimizi sağlam temeller üzerine kurmalıyız. İletişimde hoşgörü, sevgide koşulsuzluk, saygıda itina ve paylaşımda özveriyi prensip heybemizde daima taşımalıyız.
Duygusal boyutta esenlik için, öz benliğimize güvenimizi ve kendimize olan saygımızı korumalı ve her daim güçlü tutmalıyız. Başarı ya da başarısızlıklarımızda, yeterlilik ya da yetersizliklerimizde kendi değerimizi koruyabilmeli, özgüven kaybı hissetmemeliyiz.
Entelektüel boyutta esenlik istiyorsak hayatımızda; öğrenme ve merak tutkumuzu asla kaybetmemeliyiz. Ruhumuzu, zihnimizi ve maneviyatımızı besleyen her türlü uğraşa zaman ayırmalı, gelişimimiz için uygun ortamlar yaratmalıyız. Çocuklarla, yaşlılarla, doğayla ve hayvanlarla daha fazla zaman geçirmeli, etkileşimlerimizi zenginleştirmeliyiz mutlaka. Hobi alanları yaratmalı, kısa ve uzun vadeli kariyer planları yapmalı, yaratıcılığımızı geliştirmeli ve üretmeliyiz daima. Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite alanlarımızı farkındalıkla disipline etmeli ve esenlik dolu bir yaşama davette bulunmalıyız kararlılıkla.
Hayatın her boyutunda esenlik içinde olabilmek ve bu durumu koruyabilmekse bir diğer önemli unsurdur. Yaşam her anıyla esenlik içinde yaşanılası kıymettedir. Sağlıklı bir birey olmak ve bu durumun sürekliliğini sağlamak için tanımlayıcı nitelikte yol haritaları gerekir bazen önümüzde. Witmer ve Sweeney tarafından; Alfred Adler’in felsefesi üzerine temellendirilmiş olan esenlik çarkı modeli de rehber alınabilecek bir yol haritasıdır aslında.
Bu çarkın merkezinde; maneviyat, kendini yönetme becerisi, çalışma, arkadaşlık ve sevgi şeklinde ana temel yaşam görevleri yer almaktadır. Çarkın merkezinde olan maneviyatı; içsel yaşamla birlik, amaç sahibi olmak, iyimserlik ve değerlere sahip olmak gibi unsurlar oluşturmaktadır. Kendini yönetme becerisi ise çarkı çevreleyen bir diğer yaşamsal görevlerden biridir. Değerli ve kontrollü olma hissi, gerçekçi inançlar, heyecansal farkındalık ve zorluklarla başa çıkma, problem çözme gücü ve yaratıcılık, mizah anlayışı, sağlıklı beslenme alışkanlığı, düzenli egzersiz yapma, kişisel bakım, stres yönetimi, cinsel ve kültürel kimlik çarkın diğer önemli bileşenleridir. Aile, toplum, din, eğitim, devlet, iş dünyası, endüstri ve medya alanıysa çarkın son bileşenleridir.
Yaşamını esenlik içinde yaşayan bir insan; mutluluğu uzaklarda değil, yaşamın her anında yakalar daima. Mutlu olabilmekse sağlıklı bir yaşamın en önemli koşuludur belkide. Esenlikle ve sevgiyle olsun ömrünüz. Sağlıkla ve mutlulukla kalın.
Şenay Zuhur
- Myers J.E., Sweeney T.J. & Witmer M. (2000). The Wheel of Wellness Counseling for Welness: A Holistic Model for Treatment Planning. Journal of Counseling and Development, 78/3.
- Myers J.E., Sweeney T.J. (2004). The Indivisible Self: An Evidence Based-Model of Wellness. Journal of Individual Psychology, 60(3), 234-245.
